President Donald Trump heeft opnieuw de trom geroerd en dit keer met een voorstel dat zelfs doorgewinterde politieke waarnemers de wenkbrauwen doet fronsen. Guantanamo Bay, berucht en berucht, wordt volgens de oud-president klaargemaakt om de “ergste criminele illegale immigranten” op te vangen. In zijn kenmerkende stijl verklaarde hij:

“Sommigen van hen zijn zo slecht dat we niet eens vertrouwen op de landen waar ze vandaan komen om hen vast te houden. We willen ze niet terugzien, dus sturen we ze naar Guantanamo.”

Als klap op de vuurpijl tekende Trump een uitvoerend bevel om het Ministerie van Defensie en het Ministerie van Binnenlandse Veiligheid te instrueren een migrantencentrum voor 30.000 mensen op Guantanamo voor te bereiden. Een klinkend getal, maar wie de feiten kent, fronst al snel de wenkbrauwen.

Feiten versus Fictie

Guantanamo Bay is nooit gebouwd om 30.000 mensen te huisvesten. De faciliteit was oorspronkelijk bedoeld voor 800 gevangenen en heeft historisch gezien nooit meer dan 720 mensen gehuisvest. Dat roept een prangende vraag op: hoe wil Trump de capaciteit vertienvoudigen?

Natuurlijk, de oud-president staat bekend om zijn hyperbolische stijl en bravoure, maar is dit een groteske overdrijving om potentiële migranten angst aan te jagen? Een strategie om hen tot “zelfdeportatie” te bewegen?

Schimmen uit het Verleden

Wat Guantanamo Bay vooral berucht maakt, is niet de vraag hoeveel mensen er kunnen worden vastgehouden, maar hóé ze daar worden behandeld. De gevangenis is een symbool geworden van schimmige marteltechnieken, omstreden waterboarding-praktijken en juridische grijze zones waarin internationale mensenrechten met voeten werden getreden.

Zelfs al zouden de naar Guantanamo gestuurde migranten de “ergste van de ergste” zijn, de vraag blijft: willen we terug naar een tijd waarin martelpraktijken en onbepaalde detentie zonder proces geaccepteerd werden?

De discussie over Guantanamo was jarenlang een splijtzwam in de Amerikaanse en internationale politiek. Obama wilde het sluiten, maar kon dat nooit helemaal verwezenlijken. Trump daarentegen lijkt de faciliteit juist nieuw leven in te blazen, en dan op een schaal die eerder thuishoort in een dystopische roman dan in de werkelijkheid.

Angst als Strategie?

Het is verleidelijk om te denken dat dit plan niet meer is dan een retorische schijnbeweging, bedoeld om een harde immigratielijn te onderstrepen. Maar zelfs als dat het geval is, is het effectief? De geschiedenis leert dat harde taal niet noodzakelijk migratiestromen vermindert. Bovendien roept het juridische en morele vragen op: mag een staat zomaar mensen opsluiten op een plek die notoir in strijd is met mensenrechten?

Wat de praktische uitvoering betreft, blijft het nog maar de vraag of deze plannen ooit realiteit worden. Een detentiekamp van 30.000 man op een afgelegen militaire basis? Dat vereist meer dan een handtekening onder een decreet.

Eén ding is zeker: Guantanamo Bay blijft, ook jaren na de ‘War on Terror’, een politiek beladen oord. En met Trump in de schijnwerpers, kan het zomaar opnieuw een symbool worden van een debat dat de Amerikaanse en internationale politiek blijft verdelen.